1. Ένταξη της Πρακτικής Άσκησης στο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών
Ο Διπλωματούχος Ναυπηγός Μηχανολόγος οφείλει να διαθέτει ευρεία επιστημονική κατάρτιση και εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις σε πολλά και διαφορετικά πεδία που αφορούν την μελέτη, κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση του πλοίου. Η εισαγωγή του μαθήματος της Πρακτικής Άσκησης δίνει την ευκαιρία στους φοιτητές να εφαρμόσουν στην πράξη τις θεωρητικές γνώσεις που αποκομίζουν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, συντελώντας στην βαθύτερη εμπέδωση τους, και ταυτόχρονα τους επιτρέπει να γνωρίσουν από κοντά τον μελλοντικό χώρο εργασίας τους, τις απαιτήσεις και το αντικείμενο του επαγγέλματός τους. Η Πρακτική Άσκηση έχει ενταχθεί στο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών της Σχολής Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ από το Ακαδημαϊκό Έτος 2000-2001 σαν κατ’ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα του 8ου και 9ου εξαμήνου.
2. Εκπαιδευτικό Αντικείμενο της Πρακτικής Άσκησης
Στα πλαίσια της Πρακτικής Άσκησης οι φοιτητές αποστέλλονται σε επιλεγμένους φορείς του ναυπηγικού-ναυτιλιακού τομέα ή σε εμπορικά πλοία ή σε άλλους φορείς με τεχνικό/επιστημονικό αντικείμενο συναφές με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Σχολής.
Οι φοιτητές που επιλέγουν πρακτική άσκηση σε πλοίο, μπορεί να απαιτηθεί να παρακολουθήσουν επιτυχώς εκπαίδευση σε σωστικά μέσα από τις σχολές του Εμπορικού Ναυτικού ή/και να αποκτήσουν ναυτικό φυλλάδιο, πριν τοποθετηθούν σε εμπορικά πλοία ελληνικών συμφερόντων ή υπό ελληνική διαχείριση. Στο πλοίο παρακολουθούν και συμμετέχουν στις καθημερινές δραστηριότητες του πληρώματος μηχανής υπό την επίβλεψη του πρώτου μηχανικού, αλλά και της γέφυρας, υπό την επίβλεψη των αξιωματικών του πλοίου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο εξοικειώνονται με τα διάφορα συστήματα, εξαρτήματα και μηχανήματά του πλοίου, και εκπαιδεύονται σε θέματα λειτουργίας και συντήρησης.
Οι υπόλοιποι φοιτητές αποστέλλονται σε ναυπηγεία, ναυπηγοεπισκευαστικές εταιρείες, νηογνώμονες, ναυπηγικά γραφεία, ναυτιλιακές επιχειρήσεις ή άλλες τεχνικές επιχειρήσεις ή δημόσιους οργανισμούς ή άλλους φορείς του ευρύτερου ναυπηγικού-ναυτιλιακού τομέα, όπου εκπαιδεύονται υπό την επίβλεψη διπλωματούχων μηχανικών ή/και εξειδικευμένων τεχνικών του Φορέα Υποδοχής. Εκεί ενημερώνονται για την λειτουργία των διαφόρων τμημάτων και μονάδων του Φορέα και περνούν από διαδικασίες εκπαίδευσης, ανάλογα με την φύση και τις δραστηριότητες του Φορέα Υποδοχής.
Επιπλέον, είναι δυνατή η εκτέλεση Πρακτικής Άσκησης σε τεχνικές εταιρείες, επιχειρήσεις και οργανισμούς πέραν του ναυπηγικού-ναυτιλιακού τομέα, με την προϋπόθεση το αντικείμενο των εργασιών τους να παρουσιάζει την απαιτούμενη συνάφεια με το Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών της Σχολής.
3. Διάρκεια της Πρακτικής Άσκησης
Η διάρκεια της Π.Α. των φοιτητών της Σχολής ανέρχεται σε δύο μήνες. Οι φοιτητές μετέχουν στην Π.Α. κατά την περίοδο των θερινών διακοπών, ώστε να μην εμποδίζεται η παρακολούθηση των υπολοίπων μαθημάτων του προγράμματος σπουδών. Η Πρακτική Άσκηση μπορεί να διεξαχθεί και εκτός της θερινής περιόδου λαμβάνοντας υπ’ όψιν τυχόν χρονικούς περιορισμούς που ισχύουν σε επίπεδο Ιδρύματος για φοιτητές που βρίσκονται κοντά στο τέλος των σπουδών τους και δεν οφείλουν να παρακολουθήσουν περισσότερα από τρία (3) μαθήματα στο αντίστοιχο εξάμηνο σπουδών (χειμερινό ή εαρινό).
4. Επίβλεψη/αξιολόγηση φοιτητών που συμμετέχουν στην Πρακτική Άσκηση
Κατά την διάρκεια της Πρακτικής Άσκησης, κάθε φοιτητής παρακολουθείται, εκπαιδεύεται και αξιολογείται από διπλωματούχο μηχανικό ή/και εξειδικευμένο τεχνικό του Φορέα Υποδοχής ή τον πρώτο μηχανικό του πλοίου όταν επιλέγεται Π.Α. σε πλοίο. Για κάθε φοιτητή που μετέχει στην Πρακτική Άσκηση ορίζεται από τη Σχολή ένας Επόπτης (Επιβλέπων Καθηγητής) ο οποίος έχει την επιστημονική και μόνο ευθύνη της Πρακτικής Άσκησης.
Κατά την επιστροφή του, ο φοιτητής παραδίδει εργασία στην οποία περιγράφει λεπτομερώς τις εγκαταστάσεις όπου εκπαιδεύτηκε, αναφέρει διεξοδικά τις φάσεις της Πρακτικής Άσκησης και την εμπειρία που απέκτησε, και αναλύει τις εργασίες που του ανατέθηκαν και σε συνέχεια υποβάλλεται σε προφορική εξέταση επί του αντικειμένου της Π.Α. του. Κατά τον υπολογισμό του τελικού βαθμού του φοιτητή στο μάθημα της Πρακτικής Άσκησης, λαμβάνεται υπ’ όψιν η προφορική εξέταση, η ποιότητα και πληρότητα της εργασίας του και η αξιολόγηση από τον επιβλέποντα του Φορέα Υποδοχής.
5. Φάσεις/ χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της πρακτικής άσκησης
- Εγγραφή φοιτητών: Οι φοιτητές που επιλέγουν να συμμετάσχουν στην Π.Α. εγγράφονται στο κατ’ επιλογήν υποχρεωτικό μάθημα του 8ο ή 9ου εξαμήνου του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών της Σχολής. Η εγγραφή γίνεται στην αρχή του χειμερινού ή του εαρινού εξαμήνου, σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά προθεσμίες που ορίζονται από το αντίστοιχο Ακαδημαϊκό Ημερολόγιο.
- Κατάταξη φοιτητών: Οι φοιτητές που επιθυμούν να μετάσχουν στην Π.Α. αξιολογούνται με βάση αντικειμενικά κριτήρια που καθορίζονται με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης της Σχολής και τα αποτελέσματά της αναρτώνται στην σελίδα της Π.Α. καθώς και στις προθήκες της Γραμματείας.
- Εύρεση εταιρειών, τοποθέτηση φοιτητών: Η Σχολή φροντίζει για την εύρεση των κατάλληλων Φορέων Υποδοχής και συντάσσει Πίνακα προσφερόμενων θέσεων Πρακτικής Άσκησης που αναρτάται στην σελίδα της Πρακτικής Άσκησης και ορίζεται αποκλειστική προθεσμία μέσα στην οποία οι φοιτητές οφείλουν να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους για συγκεκριμένες θέσεις. Λαμβάνοντας υπόψιν τη σειρά κατάταξης των φοιτητών, επιλέγονται τα βιογραφικά που θα αποσταλούν σε κάθε Φορέα Υποδοχής, προκειμένου να αποφασίσουν αν θα τους κάνουν δεκτούς. Πριν την έναρξη της Π.Α. συντάσσεται και υπογράφεται Ιδιωτικό Συμφωνητικό μεταξύ του ΕΜΠ, του Φορέα Υποδοχής και του φοιτητή.
- Εκτέλεση Πρακτικής Άσκησης: Κάθε φοιτητής παρουσιάζεται στον υπεύθυνο (επιβλέποντα) του Φορέα Υποδοχής προκειμένου να αρχίσει την Άσκησή του. Ο φοιτητής τοποθετείται στο αντίστοιχο τμήμα (ή τμήματα κατά σειράν) σύμφωνα με το πρόγραμμα που έχει καταρτιστεί, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τυχόν ειδικά ενδιαφέροντα του εκπαιδευόμενου. Ο φοιτητής εκτελεί την Π.Α. υπό την επίβλεψη και τις οδηγίες του προσωπικού του Φορέα Υποδοχής και παράλληλα συντάσσει αναλυτική έκθεση-εργασία με το αντικείμενο της Π.Α. που εκτελεί την οποία θα καταθέσει στη Σχολή μετά την επιστροφή του.
- Επιστροφή στη Σχολή, Αξιολόγηση Πρακτικής Άσκησης: Οι φοιτητές επιστρέφοντας στη σχολή υποβάλουν αναλυτική έκθεση-εργασία με το αντικείμενο της Π.Α. που έχουν εκτελέσει, καθώς και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά προκειμένου να διαπιστωθεί και να αναγνωριστεί η εκτέλεση της Π.Α. Ο βαθμός επίδοσης του φοιτητή στο μάθημα της Πρακτικής Άσκησης προκύπτει συνυπολογίζοντας την αναλυτική έκθεση-εργασία που υπέβαλε ο φοιτητής (30%), τα αποτελέσματα προφορικής εξέτασης στην οποία υποβάλλεται μετά την επιστροφή του και την υποβολή της έκθεσης (30%), καθώς επίσης και την αξιολόγηση του επιβλέποντος από τον Φορέα Υποδοχής (40%).
6. Δικαιώματα και υποχρεώσεις φοιτητών που συμμετέχουν στην Π.Α.
Οι φοιτητές που μετέχουν στην Π.Α. κατά το διάστημα που βρίσκονται στο Φορέα Υποδοχής θα εργάζονται υπό την επίβλεψη Διπλωματούχου Ναυπηγού Μηχανικού ή κατά περίπτωση Διπλωματούχου Μηχανικού άλλης ειδικότητας ή του Πρώτου Μηχανικού σε περίπτωση εκτέλεσης Π.Α. επί πλοίου και, όταν αυτό ενδείκνυται ή απαιτείται, υπό την άμεση καθοδήγηση έμπειρων τεχνικών ή εργοδηγών.
Τα καθήκοντα που ανατίθενται στους φοιτητές κατά το διάστημα της παρουσίας τους στο Φορέα Υποδοχής πρέπει να είναι τεχνικής φύσεως, σε άμεση συνάφεια με το Πρόγραμμα Σπουδών της Σχολής και το επαγγελματικό αντικείμενο του Ναυπηγού Μηχανολόγου Μηχανικού ή σε κάθε περίπτωση μέσα στο πλαίσιο της συμφωνίας του Φορέα Υποδοχής με τους εκπροσώπους της Σχολής. Στους φοιτητές που εκτελούν Π.Α. σε γραφεία, θα πρέπει να διατίθεται κατάλληλος χώρος εργασίας, και, εφόσον αυτό είναι απαραίτητο για την εκτέλεση της εργασίας τους, πρόσβαση σε Η/Υ. Εφ’ όσον παρουσιάζεται σχετική δυνατότητα, και με την προϋπόθεση ότι κατά την κρίση των υπευθύνων στο Φορέα Υποδοχής δεν τίθενται θέματα ασφάλειας, στους φοιτητές που εκτελούν Π.Α. σε γραφεία είναι ιδιαίτερα επιθυμητό να δίνεται η ευκαιρία να συμμετέχουν σε επιθεωρήσεις πλοίων που εκτελούν εργασίες συντήρησης ή επισκευής, ή ενδεχομένως βρίσκονται στο λιμάνι ή εν πλω.
Σε φοιτητές που εκτελούν Π.Α. σε ναυπηγεία, μηχανουργεία, εργοτάξια ή επί πλοίων, μπορούν να ανατίθενται χειρωνακτικές εργασίες τεχνικής φύσης στο πλαίσιο της εκπαίδευσής τους, και με κατάλληλη επίβλεψη (π.χ. χειρισμός εργαλείων και εργαλειομηχανών, συμμετοχή σε εργασίες και διαδικασίες ποιοτικού ελέγχου, εργασίες συντήρησης και επισκευής μηχανημάτων κ.λπ.).
Τονίζεται ότι στους φοιτητές δεν μπορούν να ανατίθενται καθήκοντα και ευθύνες που απαιτούν αυξημένη και πιστοποιημένη εμπειρία, γνώσεις και δεξιότητες ή που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των φοιτητών ή άλλων προσώπων ή των εγκαταστάσεων του Φορέα Υποδοχής.
Κατά τη διάρκεια παραμονής τους στους Φορείς Υποδοχής, οι φοιτητές ασφαλίζονται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις με μέριμνα του ΕΜΠ ή του Φορέα Υποδοχής.
Για τους φοιτητές που μετέχουν στην Π.Α. προβλέπεται οικονομική αποζημίωση από το ΕΜΠ ή από το Φορέα Υποδοχής σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Ιδιωτικό Συμφωνητικό που υπογράφεται από το φοιτητή, το ΕΜΠ, και το Φορέα Υποδοχής.
Οι φοιτητές κατά το χρόνο της παρουσίας τους στις εγκαταστάσεις ή τα γραφεία του Φορέα Υποδοχής οφείλουν να τηρούν απαρέγκλιτα τους κανόνες και τα μέτρα ασφάλειας και να συμμορφώνονται με όλες τις σχετικές υποδείξεις το προσωπικού του Φορέα, ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο η ζωή και η σωματική ακεραιότητα των ίδιων των φοιτητών και των λοιπών εργαζομένων, αλλά και να αποφεύγεται ο κίνδυνος κάθε είδους βλάβης στις εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό του Φορέα Υποδοχής. Επιπλέον, οι φοιτητές έχουν την υποχρέωση να τηρούν το ωράριο και τους κανόνες λειτουργίας του Φορέα Υποδοχής, όπως ισχύουν και για τους λοιπούς εργαζόμενους, να τηρούν τους κανόνες εμπιστευτικότητας όσον αφορά ευαίσθητα στοιχεία, πληροφορίες και δεδομένα που περιλαμβάνουν αλλά δεν περιορίζονται σε σχέδια, μελέτες, οικονομικές προσφορές ή άλλα στοιχεία, που τίθενται στη διάθεσή τους προκειμένου να εκτελέσουν τις εργασίες που τους έχουν ανατεθεί ή υποπίπτουν στην αντίληψή τους με οποιοδήποτε άλλο τρόπο, και να μην προβαίνουν σε ενέργειες ή παραλήψεις που ενδέχεται να προκαλέσουν οικονομική ή άλλη ζημία στο Φορέα Υποδοχής.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του γραφείου πρακτικής άσκησης του Ε.Μ.Π. https://praktiki.ntua.gr/